مبانی نظری اهداف آموزش و پرورش دوره ابتدایی (فصل دوم تحقیق)

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق     13
مقدمه    14
1-2 اهداف آموزش و پرورش دوره ابتدایی     15
1-1-2 اهداف اعتقادی    15
2-1-2 اهداف اخلاقی     16
3-1-2 اهداف علمی و آموزشی     16
4-1-2 اهداف فرهنگی، هنری     16
5-1-2 اهداف اجتماعی     16
6-1-2 اهداف زیستی     17
7-1-2 اهداف سیاسی     17
8-1-2 اهداف اقتصادی     17
2-2 ویژگی‌های كودكان در دوره ابتدایی     17
3-2 مواد و برنامه‌های درسی دوره ابتدایی     20
4-2 درون داده‌های نظام آموزش ابتدایی     22
1-4-2 منابع انسانی     22
2-4-2 منابع مادی نظام آموزش ابتدایی     23
1-2-4-2 منابع كالبدی     23
2-2-4-2 منابع تجهیزاتی     25
3-4-2 منابع مالی     25
5-2 تاثیر امكانات و تجهیزات مدرسه بر دانش آموزان     26
6-2 تاثیر امكانات و تجهیزات مدرسه بر معلم     28
7-2 تاثیر محیط بر فعالیت‌های نظام آموزشی    29
8-2 كلاس‌های درس چند پایه    30
9-2 مشكلات تحصیلی دانش آموزان در مدارس    32
1-9-2 افت تحصیلی و عوامل موثر بر آن     32
2-9-2 ترك تحصیل     34
3-9-2 نارسایی‌های یادگیری ویژه    35
10-2 مشكلات رفتاری دانش آموزان در مدارس    37
1-10-2 ترس از مدرسه     37
2-10-2 فرار از مدرسه     37
3-10-2 اختلال لجبازی و نافرمانی     38
4-10-2 رفتارهای نامناسب یا ناپخته     39
5-10-2 بیش فعلی همراه با كمبود توجه     39
6-10-2 اضطراب     40
7-10-2 بی نظمی در سلوك     41
11-2 مدارس و دانش آموزان موفق     41
12-2 فضاهای آموزشی مدارس     42
1-12-2 كلاس درس نظری     42
2-12-2 كلاس درس تجربی    43
13-2 فضاهای پرورشی     45
1-13-2 كتابخانه     46
2-13-2سالن چند منظوره     46
3-13-2 نمازخانه     47
4-13-2 اتاق فعالیت‌های پرورشی     47
5-13-2 اتاق بهداشت ركت‌های اولیه    47
14-2 فضای اداری     47
15-2 فضاهای پشتیبانی یا خدماتی     49
1-15-2 سرویس‌های بهداشتی     49
2-15-2 آبخوری دانش آموزان     49
3-15-2 انبار نظافت و شستشو    49
4-15-2 انبار تجهیزات و وسایل    49
16-2 فضاهای گردش     52
1-16-2 راهروها    52
2-16-2 پله‌ها    52
17-2 فضاهای باز یا محوطه     53
1-17-2 فضای صف جمع و تفریح    53
2-17-2 فضای سبز، باغچه و درختكاری    53
 3-17-2 پاركینگ وسایل نقلیه    54
18-2 مكان یابی واحدهای آموزش    57
1-18-2 كاربری‌های سازگار    57
2-18-2 كاربری‌‌های ناسازگار     57
3-18-2 جهت یابی     57
4-18-2 شعاع دسترسی     58
19-2 انجمن اولیا و مربیان     58
20-2 پیشینه تحقیق    61


فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق


 مقدمه
         تعلیم و تعلم در دنیای امروز مفهومی متفاوت با گذشته دارد. تحول علم  و فناوری، تحول در فرایند فعالیتهای آموزشی را انکار ناپذیر ساخته. هرگز نمی توان با طرز تلقی گذشته و سوگیریهای کهنه به دانش آموزان و تربیت آنها نگریست(شعبانی،1385). آموزش صحیح می تواند فرد را به یادگیری علوم و فنون و سعادت، زندگی زیبا و مطلوب هدایت و او را در جهت تعالی و رشد قرار دهد، تا بتواند از امکان و توانمندیهای گوناگون خود در موقعیت ها  استفاده کند(سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان،1386). از نظرکمی به خاطر شمول تعداد زیاد دانش آموزان، عمومیت یافتن دوره ابتدایی در مقایسه با سطوح دیگر تحصیلی از اهمیت بیشتری برخوردار است و قسمت عمده ای از امکانات، نیروی انسانی، برنامه های تحقیقاتی در این دوره متمرکز شده است(نجفی،1371).
       امکانات و موقعیت مناسب مدارس می تواند منشاء خلاقیت در دانش آموزان گردد میل به یادگیری در آنها را افزایش دهد. اما موقعیت و امکانات نا مناسب مدارس می تواند از جمله عوامل ایجاد بزهکاری در دانش آموزان باشد كه دانش آموزان برای جبران ناكامی ها و شكستهای تحصیلی خود  رو به بزهکاری می آورند تا از این راه احساس موفقیت و توانایی کنند(دانه کار ،1372 ).  مسایل عمده مربوط به آموزش در مناطق روستایی را می توان در موارد متعددی برشمرد. اولین مسئله، تخصیص كم  منابع مالی و انسانی است. علاوه بر این گاهی اوقات کودکان برای رفتن به مدرسه ناگزیر از طی مسافتی طولانی هستند. به عنوان مثال، در کشور مصر هنگامی که فاصله مدرسه تا خانه یک  کیلومتر بوده است؛ بالغ بر 94درصد پسران و72 درصد دختران در مدرسه حضور یافتند، اما با افزایش این فاصله تا حدود دو  کیلومتر نرخ یاد شده به ترتیب به 90 تا 64 درصد کاهش یافته است (سجادیه، 1371). با توجه به نقش گسترده ای که آموزش و پرورش به عنوان مهمترین و حساسترین  نهاد اجتماعی می تواند ایفا نماید، تعمیم آموزش و پرورش عمومی به دورترین نقاط جامعه از جمله اهداف نظام آموزشی کشور می باشد، از این رو اهمیت زیر پوشش قرار دادن تمامی لازم التعلیمان و فراهم نمودن فرصت های آموزشی برابر برای همگان روشن می باشد. به همین جهت تمامی راهبردهایی که در زمینه همگانی ساختن آموزش و پرورش به کارمی رود، یک هدف را دنبال می کنند و آن بر خورداری برابر همگان از فرصت های آموزش با کیفیت مطلوب می باشد. همچنین پژوهش ها نشان می دهند که کمبود انگیزه های محیطی باعث عدم رشد هوش و تواناییهای ذهنی افراد می گردد؛ و یک محیط زیرک و با هوش تر شاید انسان هایی با هوش تر و زیرک تر پرورش خواهد داد از طرفی نارسا بودن محیط روستا می تواند تفاوت های هوشی را بین کودکان شهری و روستایی ایجاد کند(میلانی فر،1379).       
1-2 اهداف آموزش و پرورش دوره ابتدایی
      در پیش نویس برنامه اول توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ایران هدف از آموزش و پرورش دوره ابتدایی این گونه اعلام شده است: "پرورش فضای دینی و اخلاقی در دانش آموزان  و کمک به رشد و خلاقیت آنها، پرورش قوای جسمانی دانش آموزان، آموزش نکات بهداشتی به منظور رعایت مسایل بهداشتی در خانواده و جامعه، آشنا کردن کودکان  و عادت دادن آنها به زندگی جمعی  خارج از خانواده و آشنا کردن آنان به اطاعت از قانون" (صافی،1373). بطورکلی اهداف دوره ابتدایی در مقوله های زیر طبقه بندی می شوند، که دانش آموزان بایستی در پایان دوره تحصیلی به این اهداف دست یابند.
1-1-2 اهداف اعتقادی  
     آشنایی و اعتقاد نسبت به اصول دین، دوست داشتن خداوند، آشنایی با زندگی انبیاء اولوالعزم به ویژه حضرت محمد(ص) و معصومین و دوست داشتن آنها، آشنایی با معنای معاد  و پاسخگو بودن انسان نزد خداوند، احترام به اولیاء دین، بزرگان و شخصیتهای اسلامی، آشنایی با معنای تولی  و تبری، روخوانی وازحفظ خواندن برخی سوره های قرآن، آشنایی با ترجمه برخی از سوره های قرآن و برخی  از احادیث ساده، درست خواندن نماز و آشنایی با احکام ضروری،آشنایی با مسایل مربوط به سن تکلیف(برای دختران)، آشنایی با حلال و حرام و رعایت احکام مربوط به آن.