دزیمتری
تعاریف و مفاهیم دز:
آسیب حامل از تابش وابسته به میزان انرژی جذب شده در بافت هدف می‌باشد، بنابراین یكاهای دزباشی برحسب انرژی جذب شده در یكای جرم بیان می‌شود.
یكای جدید دز جذبی در دستگاه SI بصورت GY تعریف می‌شود كه عبارتست از انرژی معادل یك ژول از پرتو، در یك كیلوگرم در ماده هدف. (J/kg)
یكای قدیمی دز جذبی راد بود كه عبارتست از انرژی جذب شده متناظر با انرژی 100 ارگ برگرم (erg/g100). راد مخفف Rad: Radiation Absorb dose می‌باشد.
رابطه بین گری و راد بصورت روبرو می‌باشد. 1Gy=100rad در دزیمتری انسان كمیتهایی مثل دز معادل و دز موثر بسیار مورد توجه هستند دز معادل كمیتی است كه اثرات بیولوژیكی ناشی از جذب پرتوها در بافت رامورد توجه می‌دهد.
HT=WR×D
كه در این رابطه D دز جذب شده از پرتو R در بافت هدف می‌باشد و WR ضریب وزنی پرتو می‌باشد كه در جدول زیر مشخص می‌باشد و H دز معادل بافت هدف می‌باشد.
یكای جدید (SI) از معادل سیورت Sv می‌باشد كه از رابطه Gy×Sv=WR بدست می‌آید و یكای قدیمی آن بصورت رم می‌باشد
راد× WR=رم.
| نوع و انرژی پرتو | WR |
| نوترون | 1 |
| نوترون En<10kev | 5 |
| نوترون 10kev<En<100kev | 10 |
| نوترون 100kev<En<2mer | 20 |
| نوترون 2mer<En<20mer | 10 |
| نوترون En>20mer | 5 |
| پروتون Ep>2mer | 5 |
| ذرات آلفا و پاره‌های شكافت | 20 |
اگر محیط شامل چند پرتو مختلف باشد مثلاً در محیطهایی كه نوترون داریم معمولاً گاما نیز وجود دارد پس رابطه دز معادل بافت بصورت زیر درخواهد آمد.
دز موثر: همانطور كه می‌دانیم بافت اندامهای مختلف بدن مختلف است پس نیاز به كمیتی داریم كه علاوه بر این كه نقش پرتوهای مختلف را در بروز اثرات بیولوژیكی مدنظر قرار دهد، بلكه نقش پرتوگیری بافت‌های مختلف بدن را نیز درنظر بگیرد و دز موثر از رابطه محاسبه می‌شود.
كه در آن HT دز معادل بافت و WT ضریب وزنی بافت و HE دز موثر بافت می‌باشد. ضریب وزنی بافت در جدول زیر آورده شده است.
واحد دز موثر مانند دز معادل سیورت و رم می‌باشد.
| بافت | WT |
| غدد تناسلی | 25/0 |
| بستان | 15/0 |
| مقر قرمز استخوان | 12/0 |
| ریه | 12/0 |
| غدد تیروئید | 03/0 |
| سطح استخوان | 03/0 |
| پوست | 01/0 |
| سایر بافتها | 29/0 |
هدف از دزیمتری:
عملیاتی را كه برای مشخص كردن میزان پرتوگیری افراد انجام می‌شود را، مونیتورینگ می‌گویند. هدف از اجرای این عملیات كنترل پرتوگری افراد به منظور رعایت اصل حد دز می‌باشد. این حدود مجاز توسط TCRP تعیین می‌گردد.
فهرست مطالب
ـ تعریف دز
2ـ هدف از دزیمتری
3ـ ویژگیهای دزیمتر مناسب و روشها و مقررات دزیمتری
4ـ انواع دزیمترها
1ـ4 فیلم بج
2ـ4 TLD ترمولومیسنانس (گرمالیان)
3ـ4 دزیمتر قلمی (جیبی)
4ـ4 دزیمتر نوترایران
محصولات ویژه
مشاهده همهمحصولات مرتبط
