اثر نمره وضعیت بدنی در شروع دوره انتقال و مکمل های آنتی اکسیدان بر تنش های اکسیداتیو و بروز بیماری های متابولیک در گاوهای شیری پر تولید

این مطالعه با هدف بررسی اثر نمره وضعیت بدنی و مصرف مکمل سلنیوم – ویتامین E بر تولید و ترکیب شیر، فراسنجه­های خون و بروز بیماری­های متابولیک در گاوهای پرتولید هلشتاین طراحی و اجرا شد. این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی به روش فاکتوریل 2×2 با تعداد 136 راس گاو چند شکم زایش از ابتدای دوره انتقال تا 3 ماه پس از زایش انجام شد. تیمار­ها شامل 1) نمره وضعیت بدنی 4 همراه با تزریق مکمل سلنیوم ­ویتامین E 2) نمره وضعیت بدنی 4 بدون تزریق مکمل سلنیوم – ویتامین E 3) نمره وضعیت بدنی 5/3 همراه با تزریق مکمل سلنیوم – ویتامین E 4) نمره وضعیت بدنی 5/3 بدون تزریق مکمل سلنیوم - ویتامین E بودند. نمره وضعیت بدنی گاوها هر 3 هفته یک بار با استفاده از دستگاه اولتراسونوگرافی و روش چشمی اندازه گیری شد. جهت بررسی فراسنجه­های خونی در زمان زایش و هفته­های 2، 4 و 6 پس از زایش از سیاهرگ دمی خونگیری شد. موارد بروز بیماری­ها با بررسی علایم و تشخیص دامپزشک فارم ثبت شد. تولید و ترکیب شیر به صورت رکورد ماهانه از اطلاعات مربوط به رکورد روز آزمون شیر در 6 ماه اول شیردهی به دست آمد. نتایج نشان داد گاوهای با نمره وضعیت بدنی 4 تولید شیر بالاتری (05/0P<) نسبت به دیگر تیمارها داشتند و نسبت چربی به پروتئین در تیمارهای دریافت کننده مکمل سلنیوم – ویتامین E در مقایسه با تیمارهای دیگر بیشتر (05/0P<) بود. همچنین دام­های دریافت کننده تیمارهای مکمل سلنیوم – ویتامین E، میزان پروتئین کل و آلبومین سرم بیشتری (01/0P<) نسبت به دیگر تیمارها داشتند. دمای رکتوم در فاصله­ی 2 هفته پس از زایش در گاوهای با نمره وضعیت بدنی متوسط بیشتر (05/0P<) بود. برگشت پذیری رحم بین تیمارها اختلاف معنی­داری نشان نداد. تزریق مکمل سلنیوم – ویتامین E علیرغم تاثیر بر بهبود وضعیت سلامت حیوان، تاثیر معنی­داری بر موارد بروز بیماری نداشت.

واژه­های کلیدی: نمره وضعیت بدنی، مکمل سلنیوم ­ویتامینE، بیماری­های متابولیک، فراسنجه­ های خون

فهرست مطالب

چکیده.........1

فصل اول: مقدمه. 2

1-1- کلیات... 2

1-2- اهداف... 3

فصل دوم: بررسی منابع. 4

2-1- نمره وضعیت بدنی.. 4

2-2- تعیین نمره وضعیت بدنی با روش اولتراسونیک.... 5

2-3- دقت اندازه گیری ضخامت چربی پشت با روش اولتراسونوگرافی.. 6

2-4- بالانس انرژی.. 7

2-5- نمره وضعیت بدنی ایده آل در طول دوره شیردهی.. 10

2-6- تاثیر نمره وضعیت بدنی بر تولید و ترکیب شیر. 11

2-7- فیزیولوژی متابولیسم لیپد. 13

2-7-1- مکانیسم های همواستاتیک و همورتیک.... 14

2-8- متابولیسم لیپید. 15

2-8-1- لیپوژنز. 16

2-8-2- لیپولیز. 16

2-9- متابولیسمNEFA.. 17

2-10- استرس اکسیداتیو. 18

2-10-1- آسیب های ناشی از استرس اکسیداتیو. 19

2-11- نقش NEFA در استرس اکسیداتیو. 20

2-12- سلنیوم. 20

2-13- ویتامین E.. 20

2-14- بیماریهای متابولیک.... 21

2-15- تب شیر. 22

2-15-1- عوامل موثر در ابتلا به تب شیر. 22

2-16- کتوز. 23

2-16-1- رابطه کتوز و نمره وضعیت بدنی.. 23

2-17- کبد چرب... 24

2-17-1- عوامل موثر در بروز کبد چرب... 26

2-17-2- پیشگیری از بروز کبد چرب... 27

2-18- جابجایی شیردان. 27

2-18-1- جابجایی شیردان و نمره وضعیت بدنی.. 27

2-18-2- درمان جابجایی شیردان. 28

2-19- جفت ماندگی.. 28

2-20- متریت و اندومتریت... 29

2-21- ورم پستان. 29

2-21-1- نمره وضعیت بدنی و ارتباط آن با ورم پستان. 30

2-21-2- استرس اکسیداتیو و رابطه آن با ورم پستان. 30

فصل سوم : مواد و روش ها 31

3-1- مکان و زمان اجرای طرح.. 31

3-2- انتخاب واحدهای آزمایشی.. 31

3-3- تیمارهای آزمایشی.. 31

3-4- اندازه گیری صفات... 32

3-4-1- نمره وضعیت بدنی.. 32

3-4-2- دمای رکتوم. 32

3-5- ثبت اطلاعات مربوط به بیماریها 32

3-6- خون گیری.. 33

3-7- جیره­های غذایی.. 33

3-8- نمونه برداری نمونه شیر. 36

3-9- تجزیه آماری داده­ها 36

فصل چهارم: نتایج و بحث.. 39

4-1- نمره وضعیت بدنی و تغییرات آن در طول دوره آزمایشی.. 39

4-2- تولید و ترکیب شیر. 42

4-2-1- تولید شیر. 42

4-2-2- چربی شیر. 44

4-2-3- پروتئین شیر. 46

4-2-4- نسبت چربی به پروتئین شیر. 48

4-2-5- شمارش سلولهای بدنی موجود در شیر. 50

4-3- فراسنجه­های خونی.. 52

4-3-1- غلظت پروتئین کل سرم. 52

4-3-2- غلظت آلبومین سرم. 53

4-3-3- غلظت گلوبولین سرم. 54

4-3-4- نسبت آلبومین به گلوبولین.. 55

4-3-5- غلظت آلکالین فسفاتاز سرم. 56

4-3-6- غلظت آسپارتات آمینو ترانسفراز سرم. 58

4-3-7- همبستگی فراسنجه های خونی.. 59

4-4- برگشت پذیری رحم.. 59

4-5- تغییرات دمای رکتوم. 60

4-6- بیماریهای متابولیک.... 62

4-6-1- کتوز. 63

4-6-2- کبد چرب... 63

4-6-3- جابجایی شیردان. 63

4-6-4- تب شیر. 64

4-7- بیماری های عفونی.. 64

4-7-1- ورم پستان. 64

4-7-2- جفت ماندگی.. 65

4-7-3- متریت... 65

4-7-4- اندومتریت... 66

4-8- همبستگی بروز بیماری ها 66

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 68

5-1- نتیجه گیری کلی.. 69

5-2- پیشنهادات... 69

منابع ........70