منابع آب مورد استفاده و آبیاری میکرو (سیستم بارانی و قطره ای )

آب عاملی ضروری در توسعه کشاورزی و یکی از مهمترین فاکتور­ها برای تولید­ات گیاهی می­باشد. نیاز به آب را می­توان از طریق منابع آب سطحی و یا منابع آب زیرزمینی برطرف کرد. از‌ آن جا که آب محدود و کمیاب است، استفاده مناسب آن در تولید محصولات کشاورزی لازم و ضروری است.‌‌ این مسأله به درک درست از مدیریت مؤثر آب باران و ذخیره آب­‌های زیرزمینی وابسته است.

آب و هوا یکی از فاکتور­های مهم در تعیین آب مورد نیاز گیاه برای تولید و رشد بهینه بدون محدودیت می­باشد. بازدهی در زمین‌­های خشک و بایری مانند: گوجرات، راجستان، اوتار پرادش و بخشی از‌هاریانا و پنجاب، ماهاراشترا، بخش­‌هایی از تامیل نادو و بخش بزرگی از کارناتاکا و آندرا پرادش، کشاورزان باید با شرایط نامساعد آب و هوایی نظیر باران­های غیر معمول کمتر از بارندگی­‌های معمولی، باران­های معمول زود­هنگام در پی خشکسالی طولانی­مدت و یا بارش دیر­هنگام باران‌­های موسمی بسیار سنگین، مواجه شوند.

 در هندوستان سطح اراضی دیم (متکی به باران) حدود 70 درصد کل اراضی تحت کشت و 31 درصد کل مساحت کشور را در مقایسه با نواحی خشک و نیمه خشک شامل می­شود. الگوی باران‌­های موسمی جنوب غربی هندوستان بسیار نامنظم و غیر قابل پیش­بینی بوده و از‌‌ این رو باعث خسارات مداوم محصولات کشاورزی می­شود.از این­رو، چنانچه باران‌­های موسمی به طور غیر عادی با تأخیر همراه باشند، آبیاری قبل از کاشت بذر ضروری است. به منظور مبارزه با خشکسالی در مناطق کم باران،‌ بهره­‌برداری آب­های زیرزمینی تا حد امکان، توسعه تکنیک­های مناسب برای حفظ رطوبت و رویکرد جامع بهسازی آبخوان از ارزش بسیاری برخوردار می­باشند.استفاده مؤثر از آب در تولید محصولات کشاورزی تنها زمانی به دست می‌‌­آید که برنامه­ریزی، طراحی و عملکرد سیستم و توزیع در راستای تأمین نیاز بهینه، صورت گرفته باشد.

 هر دو روش آبیاری بارانی و قطره­ای از تکنیک­‌های پیشرفته­ای در مقایسه با روش­‌های آبیاری ثقلی-سطحی برخوردارند.این سیستم­‌ها از راندمان کاربرد بالای آب و قابلیت تطبیق با نواحی تپه­‌‌ای برخوردار بوده و می­تواند 30 تا 50 درصد آب را ذخیره کند. به علاوه آبیاری قطره­ای از ‌‌این مزیت برخوردار است که می­توان بویژه با کمک قطر­ه­چکان طراحی شده، محلول آب و کود را به نزدیکی محیط ریشه گیاه رساند. همکاری نزدیک مهندسان کشاورزی، خاک­شناسان، محققان، سازندگان و کشاورزان در ‌‌این امر لازم و ضروری است.

مؤلفان ‌‌این مجموعه با داشتن تجارب بسیار در زمینه تولید محصول و مدیریت آب، زحمات قابل تقدیر بسیاری را برای جمع­آوری یک مجموعه از اسناد در زمینه "بهره­برداری از منابع آب و آبیاری تحت فشار" انجام داده­اند. من با اطمینان می­توانم بگویم که ‌‌این کتاب به طور گسترده در دانشکده­ها، کالج­‌ها و مؤسسات کشاورزی مورد پذیرش قرار خواهد گرفت.‌‌ این نسخه به خوبی به عنوان یک راهنمای جامع برای دانشجویان کشاورزی، محققان، بویژه متخصصان مدیریت آب، مروجین و کشاورزان مترقی، مورداستفاده قرار خواهد گرفت.

من صادقانه آرزو می­کنم که ‌‌این کتاب بتواند کمک بزرگی برای رشد و حفظ منابع آبی بوده و بتواند راندمان مصرف آب را از طریق تکنیک­های پیشرفته آبیاری تحت فشار بالا ببرد.

این کتاب شامل کاربرد­های مؤثر از باران و آب­های زیرزمینی می­باشد. تأثیر مدیریت آب، خاک و محصول در افزایش راندمان کابرد آب و مراحل حفظ رطوبت برای کنترل کردن زهاب و تغذیه آب­های زیرزمینی در‌‌این کتاب شرح داده شده است و در مورد مدیریت آب‌­های شور به طور اجمالی مطالبی بیان شده است. مدیریت آب در مزرعه به طور عمده­‌‌ای در ‌‌این کتاب مورد بحث قرار گرفته است.

 در هر فصل‌‌ از این کتاب اطلاعات با ارزشی شامل: حفظ آب باران، بهره­برداری از منابع آب و آبیاری تحت فشار شامل آبیاری بارانی و قطره­‌‌ای، که توسط محققان گوناگونی که در گردآوری ‌‌این اثر با ارزش شرکت داشته­اند، ارائه گردیده است. حجم زیادی از اطلاعات جدیدی که توسط محققان، سازندگان و کشاورزان بدست آمده است در ‌‌این کتاب مشخص شده­اند. دقت بسیاری جهت اطمینان از صحت اطلاعات ارائه شده در مورد بهره­برداری از منابع آب و آبیاری تحت فشار صورت گرفته است.‌‌

این کتاب عمدتاً به دانشجویان، دانشمندان و محققان در زمینه کشاورزی و مدیریت آب و کشاورزان کمک بسیاری می­رساند. مؤلفان مراتب قدردانی خود را از پروفسور ساکتیپادا[1] ، پروفسور پیشین دانشگاه مهندسی کشاورزی ویسوا ویدیالیا[2] به خاطر تدوین و ویرایش نسخه­ها و تصحیح آن­ها، ابراز می­دارند.

فهرست مطالب

فصل اول: منابع آب طبیعی                                                     115-8

بارش، توزیع آب باران

اراضی دیم در‌‌ایالت­های مختلف، مناطق بارندگی، مناطق زراعی خشک ....

خشکسالی، طبیعت خاک در نواحی کشت دیم و مدیریت گیاه، شرایط آب و هوایی نامساعد ...

مدیریت و حفظ خاک و آب باران ...

مدیریت باران و رواناب و مدیریت گیاه ...

آبیاری تکمیلی در کشاورزی مناطق خشک ...

مدیریت فرسایشی آب در مزرعه و کنترل آن

حوزه آبریز و مدیریت آن:

جمع­آوری آب سطحی و بازیافت مجدد آن

جمع­آوری آب در نواحی ساحلی ... ... ...

کاربرد توأم آب ... ... ....

بهسازی منابع آب

منابع آب سطحی، فرایند عمل آبیاری، پتانسل آبیاری از نظر ایالتی، منابع آب برای آبیاری جزئی

منابع آب زیرزمینی و پتانسیل آبیاری با آن:

چاه دهانه گشاد و چاه لوله­ای ، طراحی چاه، تکنولوژی­های لازم برای آزمایش چاه، تغذیه آب­های زیرزمینی، کیفیت آب زیرزمینی، استخراج آب­‌های زیرزمینی در هندوستان ...

فاکتور­های خاک- آب- گیاه- محیط، هوادهی خاک، دما و رطوبت، ظرفیت آب قابل دسترس، حرکت آب در خاک­ها، ظرفیت نگهداری آب، مکش آب در خاک­ها، مناسب بودن خاک­‌ها برای آبیاری، ارتباط خاک­‌ها با رشد گیاه؛

نفوذ و نشت آب در خاک ....

فرایند فیزیولوژیکی و بیلان آب- مکانیسم روزنه­ای؛ دیواره سلولی و رشد گیاه؛

 راندمان فتوسنتز، تعرق و تبخیر-تعرق

سیستم ریشه در خاک خشک و گیاهان اراضی خشک

جذب آب و انتقال آب ...

مشکلات وجود نمک در محلول خاک- توزیع خاک‌­های شور و قلیا در هندوستان.

الگوی توزیع نمک؛ خاک­‌های شور- قلیا؛ واریته­‌ها و گیاهان مقاوم در برابر شوری، اصلاح شوری

فصل دوم: بهره­برداری آب برای تولیدات گیاهی                                             143-116

انتخاب مزرعه آبیاری، آماده سازی زمین، توزیع آب آبیاری ...

مدیریت آب آبیاری

راندمان کاربرد آب ؛ دوره­‌های حساس رشد گیاهان؛

نیاز آبی گیاهان مختلف؛ کیفیت آب آبیاری؛

برنامه آبیاری ....

اندازه گیری آب ...

روش­‌های بهره­برداری از آب- روش­‌های پیشرفته­‌ی بهره­برداری از آب (آبیاری بارانی و قطره­‌‌ای)؛ اتوماسیون در آبیاری

فصل سوم: آبیاری بارانی                                                                          194-143

اصول سیستم آبیاری بارانی؛ فاکتور­های مرتبط با آبیاری بارانی؛ محاسن و معایب استفاده از آبپاش- راندمان آبیاری بارانی. توسعه آبیاری بارانی در هندوستان و ذخیره آب، کاربرد کود­ها؛ روش آبیاری بارانی. نوع سیستم ...