مقدمه

نيروي انساني به لحاظ برخورداري از قدرت انديشه، خلاقيت و نوآوري بزرگترين دارايي هر سازماني محسوب مي شود، چرا كه هرگونه بهبود و پيشرفت در سيستمهاي فني و سازماني توسط نيروي انساني صورت مي گيرد. توان فكري و انديشه هاي كاركنان در سازمان به عنوان سرمايه نهفته و راكد مي‌باشد هر سازمان و مديريتي بتواند از اين سرمايه‌هاي نهفته بيشترين استفاده را بكند به همان اندازه امكان رشد وتوسعه ميسر خواهد شد. نيروي انساني بر خلاف ساير منابع با مصرف كردن كاهش و يا مستهلك نمي‌شود هر چقدر از انديشه و فكر بيشتر استفاده نمايد بهمان اندازه توانايي اش بهبود مي يابد. از طرف ديگر مشاركت يكي از نيازهاي فرا مرتبه انسانها به شمار مي‌رود كه ريشه در فطرت بشري دارد. افرادي كه در امور و فعاليتهاي سازمان شركت نمايند و از انديشه و فكر پاك استفاده كنند علاوه بر پيشرفت سازمان در تعالي خويش نيز گام برداشته اند.

تعاریف توانمندسازی

¨تقویت عقاید افراد و ایجاد اعتماد به نفس در آنها نسبت به خودشان و تلاش در جهت اثربخشی فعالیتهای سازمان

¨اختیار یا قدرت به زیردستان تفویض می شود.

¨فراهم نمودن آزادی بیشتر، استقلال کاری، مسئولیت پذیری برای تصمیم گیری و خود کنترلی در انجام کارها

¨فرایندی است که باعث ارتقای احساسات خود کامیابی در میان کارکنان سازمان می شود.

¨Empowerment: Increasing the decision making discretion of workers

دلایل توانمندسازی کارکنان:

دلایل درون سازمانی: عواملی که باعث افزایش انگیزه و بهبود بهره وری کارکنان می گردد.

دلایل برون سازمانی: عواملی که موجبات بهبود کیفیت خدمات به مشتریان را فراهم می سازد.

ابعاد توانمندی:

¨توانمندی در تخصص: فرد باید دانش کار را داشته باشد.

¨توانمندی در جسارت و عمل: استفاده از آموخته ها در بهبود عمل

¨توانمندی در تجربه آموزی: کسب تجارب از دیگران و درک تجارب خود

¨توانمندی در مهارتهای ارتباطی

¨توانمندی در تفکر: هنر درک روابط بین پدیده ها

¨توانمندی در وجدان کاری

روشهای توانمند سازی:

¨از طریق مشارکت: تفویض تصمیم گیری به کارکنان

¨از طریق درگیر ساختن افراد: ارائه تجربیات، ایده ها و پیشنهادات توسط کارکنان

¨از طریق ایجاد تعهد: با ایجاد تعهد بیشتر در کارکنان نسبت به اهداف سازمان و بهبود رضایت شغلی آنها

¨از طریق مسطح سازی ساختاری: عرضی کردن ساختار و کاهش تعداد لایه ها و سطوح مدیریت در ساختار سازمانی

توانمندسازی سه تغییر اساسی را در نگرش افراد یک سازمان ایجاد می کند:

¨تغییر رویه: یک فرد علاوه بر رسیدن به هدف خود باید چگونگی دست یابی به آن را نیز در نظر داشته باشد. این فرد باید بتواند برای بار دوم نیز به این هدف نایل آید و کارها را بهتر انجام دهد.

¨تغییر در مسؤولیت: باید مسؤولیت خود را بشناسد و تلاش کند که خود را نماینده گروه، سازمان و مدیریت بداند و نسبت به آنچه که بر عهده او گذاشته شده احساس تعهد نماید.

¨تغییر در یادگیری: باید همواره جستجوگر باشد و به استقبال خطر برود. از ابراز مشکلات خود و نظرات دیگران نسبت خود بیمی نداشته باشد.

موانع توانمند سازی:

¨نگرانی مدیران برای از دست دادن قدرت، کنترل و اختیاراتشان

¨قادر نبودن کارکنان جهت اخذ تصمیمات مسؤولانه

¨شکست احتمالی کارهایی که قبلاً جهت توانمندسازی کارکنان انجام شده

¨افزایش رقابت از طریق سهیم کردن دیگران در مالکیت اطلاعات

¨افرادی که در توانمندسازی شرکت نمی کنند منزوی شده و از تیم حذف می شوند.