عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق ایلاء

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 50

ایلاء در لغت به معنای سوگند است و ریشه آن از« الیه » به معنی قسم « حلف »گرفته شده است . (طبرسی ، 1379، هجری قمری ، ج1 ، ص 323 ؛ طباطبایی ، محمد حسین، 1358 ، ج 2 ،ص236؛ رازی ، فخر ،1421 ، هجری قمری ، ج6 ، ص 80 )

درتمام کتاب های لغت نامه و تفسیری وکتب فقهی اعم از اهل سنت و امامیه ، ایلاء در لغت به معنای سوگند و حلف می باشد و از کلمه « الیه» گرفته شده است .

با بررسی از منابع فقهی شیعه و سنی به این نتیجه می توان رسید: که ایلاء در اصطلاح فقهی به این معنا آمده است که شوهر به خداوند قسم می خورد که با همسر دایمی خود هیچ وقت و یا به طور مطلق یا بیش از چهار ماه به قصد ضرر رساندن به زن با او نزدیکی نکند درکتاب تحریر الوسیله امام خمینی (ره) و شرایع اسلام محقق علی ، وسایل شیعه محمد بن حسن حرعاملی،جواهر الکلام محمد حسین نجفی، جامع المدرک احمد خوانساری و کتاب الخلاف شیخ الطایفه ابی جعفر محمد بن حسن الطوسی و در تمام منابع فقهی اسلامی ایلاء به این معنا آمده است « مرد سوگند می خورد که با زن خود نزدیکی نکند در تمام عمر یا به مدت بیش از چهار ماه .»

ایلاء مانند دیگر سوگند ها فقط با نام « الله» که مختص به خداوند متعال است یا با هر اسمی که غالباً یا عرفاً در مورد خداوند استعمال می شوند منعقد می شود.( هاشمی، محسن ؛ اسماعیلی ،مریم ،1387، ج2 ، ص259 ؛ قبله ای خویی ، خلیل ، 1388، ص95 )

ابوالقاسم خویی درکتاب مشهورخود به نام منهاج الصالحین در مورد ایلاء می فرماید :« ایلاء از ریشه « ا-ل-ی » سوگند یاد کردن به طور مطلق یا سوگندی که اقتضای مسامحه وکوتاهی درباره کاری داشته باشد . و در اصطلاح فقه سوگند زوج بر ترک آمیزش با همسر دایمی خود که با وی مباشرت کرده باشد ، به طور مطلق یا مقید به زمان بیش از چهار ماه و زوج حتماً قصد اضرار« زیان رساندن به زوجه را داشته باشد . » (خویی ، ابوالقاسم ، ج2 ، ص 311- 317)

در تمام کتب های فقهی ایلاء در لغت به معنای سوگند به خدا و اسامی مخصوص خداوند است .

و در اصطلاح فقهی یعنی این که مرد قسم می خورد که برای همیشه یا بیش تر از چهار ماه با زن دایمی خود نزدیکی نکند و هدف او ضرر رساندن به زن و آزار و اذیت او باشد .

قرآن کتاب جامع و انسان است که کلیه مسایل و نیازهای انسانی را به طور دقیق و مطابق بر فطرت انسانی بیان فرموده است . و قرآن راهنما و هدایت جامع بشری از صدر اسلام تا آخر زمان می باشد . زیرا این کتاب سخن خداوند است و خداوند حکیم به تمامی نیازهای بشری و قوانینی که مورد احتیاج جامعه بشری می باشد به خوبی پرداخته است و از لحاظ جسمی ، روحی و عاطفی و نظم اجتماعی و کلیه حقوق زن و مرد و بزرگسالان و کودکان را مورد لطف و عنایت خود قرار داده است . و از آن جا که یک کتاب جامع را شرایط برای تمام عصر و نسل ها می باشد .

و از آن جا که تقریباً نصف جمعیت بشر را زن ها تشکیل می دهند از این لحاظ قرآن به تمام نیازهای روحی ، جسمی ، عاطفی و جنسی زن ها پرداخته است . و با هر گونه تجاوز تعدی به حقوق زنان به مخالفت پرداخته و کلیه ظلم ها و ستم های که در قبل از اسلام نسبت به زن ها شده مبارزه کرده است . و یکی از موارد نقض حقوق زن ها مسئله ارضاء جنسی می باشد و چنان چه مردها برای آزار و اذیت زن ها خود نزدیکی با آن ها را ترک کنند و از این طریق در واقع حقوق زن ها را نادیده گرفته اند .

لذا قرآن برای این که جلوی این نوع ظلم و ستم نسبت به زن ها را بگیرد در آیه «226،227» سوره بقره می فرماید : « للذین یولون من نسائهم تربص اربعه اشهر فان فآء فأن الله غفور رحیم «226»« و ان عزموا الطلق فأن الله سمیع علیم » یعنی : آنان که زنان خود را ایلاء می کنند سوگند می خوردند با زن خود نزدیکی نکنند، چهار ماه باید منتظر بمانند اگر بازگشتند خداوند بخشنده و مهربان است و اگر زن های خود را طلاق دادند به سخن ها و اعمالشان شنوا و دانا است .

و بدین طریق خداوند به مردها چهار ماه فرصت داد از سوگند خود برگشته ، اگر برگشتند خدواند از گناه آن مردها می گذرد اگر به سوی زنان ، زن های خود برنگشته اند .آن زن ها می تواند به حاکم مراجع کنند و بدین وسیله جلوی ظلم و ستم کردن به زن ها را گرفته است .

-3-2ترجمه های گوناگون از آیه های ایلاء :

با مراجعه کردن به ترجمه های گوناگونی که از قرآن شده است ، تقریباً همه مترجمان یک ترجمه از آیه های مربوط به ایلاء کرده اند . و چندان با هم تفاوتی ندارند لذا در این تحقیق برای این که ترجمه ها تکراری آورده نشود فقط به ترجمه دو از این آیه را بیان می نمایم .

1. ترجمه مرحوم آیت الله مشکینی که آن مرحوم در ترجمه این آیه می فرماید : « برای کسانی که برای دوری از زن های خود سوگند یاد می کنند« که با آن ها آمیزش جنسی نکند » چهار ماه مهلت است ،پس اگر بازگشتند و « کفاره دادند و هم بستر شدند» همانا خداوند او را بسیار آمرزد و مهربان است . و اگر تصمیم به طلاق گرفتند « مانعی ندارد سوگند منحل و کفاره ساقط می شود » همانا خداوند شنوا و دانا است .»

2. ترجمه مهدی الهی قمشه ای که ایشان در ترجمه آیه های «226، 227 » سوره بقره می فرمایند :« آنان که با زنان خود ایلاء کنند چهار ماه انتظار کشند اگر باز گشتند ( از قسم خود ) خداوند آمرزنده و مهربان است . اگر عزم طلاق نمودند خداوند به گفتار و کردارشان شنوا و دانا است .»

با توجه به اینکه ترجمه مرحوم آیت الله مشکینی ترجمه است با توضیح بیشتر و ترجمه مهدی الهی قمشه ای ترجمه مقابل است . و کلیه ترجمه هایی که به این دو صورت انجام گرفته تفاوت چندانی ندارد لازم به آوردن ترجمه های دیگر نمی باشد .

فهرست مطالب:

 سوابق مربوط یا تاریخچه موضوع

مفهوم ایلاء

-ایلاء چیست

ترجمه های گوناگون از آیه های ایلاء

دوار مختلف ایلاء یا تاریخچه فقهی ایلاء

ایلاء در دوره جاهلیت یا در جامعه اعراب قبل از اسلام و هدف از آن

ایلاء در دوره صدر اسلام و پیامبر

ایلاء در دوره خلفا

ایلاء در دوره ایمه شیعه

جایگاه حقوقی و اجتماعی زن در عرب قبل از اسلام

بررسی جایگاه زن در خانواده ای جاهلیت قبل از اسلام

ازدواج در دوره جاهلیت

ازدواج جاهلیت از منظر تاریخ نویسان

حق انتخاب همسر در جامعه جاهلیت

حق طلاق در دوره جاهلیت و علت و انگیزه آن

زن ابزاری برای ارضاء مرد و وضعیت فساد اخلاقی در دوره جاهلیت

نحوه حضور زن جاهلیت در اجتماع

وضعیت اقتصادی و مسئله ارث زنان در دوره جاهلیت

حضور زنان عرصه سیاسی و فرهنگی در دوره جاهلیت

وضعیت حقوق زنان و جایگاه اجتماعی زن در جامعه غربی

جایگاه زن در دین یهود

جایگاه زن در دین مسیح

تفسیرهایی که از آیه های مربوط به ایلاء شده است

فهرست منابع