عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق رفتارهاي پرخطر، سبك‌هاي تربيتي ادراك شده و معنویت

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 45

آغاز رفتارهاي پرخطر به قرنها پيش بر مي‌گردد. قانون حمورايي در 2200 سال قبل از ميلاد مسيح،‌مجازاتهايي را براي بدرفتاري افراد تعين كرده بود و قوانين اوليه در اين مورد در روم باستان،200 سال قبل از ميلاد مسيح اجرا مي‌شد. در انگلستان از سال 900 ميلادي قوانين صريحي براي تنبيه كساني كه كارهاي خلاف انجام مي‌دادند،‌وجود داشته است.

در ريشه يابي علل رفتارهاي پرخطر، نقطه نظرات متفاوتي وجود دارد كه رفتارهاي پرخطر را محصول عوامل زيست شناختي،‌محيطي و اجتماعي و فرهنگي قلمداد مي‌كنند و به طور كلي رفتار افراد را از دو ديدگاه مرتبط به هم مي‌توان مورد توجه قرار داد.

يكي از ديدگاهها برآن است كه جوانان به احتمال زياد، نسبت به ساير گروههاي سني، بيشتر مرتكب رفتارهايي نظير مصرف مواد مخدر،‌اعمال غير قانوني، مشكلات مربوط به رفتارهاي جنسي، خشونت و اقدام به خودكشي مي‌شوند. ديدگاه رايج ديگر اين است كه رفتارهاي پر خطر از رفتارهاي معمول دوره جواني متمايز هستند و ناسازگاري شديد روانشناختي را نمايان مي‌سازند. نوجوان و جواناني كه از مراجع قانوني قدرت سرپيچي كرده و ارزشهاي والدين و ارزشهاي اجتماعي را ناديده مي‌گيرند، ممكن است به عنوان افراد دچار اختلال در نظر گرفته شده و به درمان يا توانبخشي نياز داشته باشند (درايفوس[1]،1990)

2-2- مدل‌ها و نظريه‌هاي موجود در مورد رفتارهاي سالم و پر خطر

هنگامي كه انسان و رفتارهاي او به عنوان موضوع پژوهش و مطالعه انتخاب مي‌شود، بنا به ضرورت، ديدگاهها و رويكردهاي مختلفي مطرح مي‌شوند. اگرچه گاهي ديدگاههاي موجود درباره رفتار انسان ظاهرا مجزا از هم مي‌نمايد، امّا براي كسب شناخت صحيح و جامع از رفتار، استفاده از دستاوردها و نتايج هر يك از شاخه‌هاي علوم و تلفيق منطقي آنها ضروري به نظر مي‌رسد (پيتز[2] وكيس[3]،1991). نظريه‌‌هاي بسياري به منظور چگونگي اتخاذ رفتارهاي تضمين كننده و يا تهديد كننده سلامت توسط محققين ارائه شده‌اند و پژوهشگران زيادي، اين نظريه‌ها را با شواهد تجربي و مستدل مورد آزمايش قرار داده‌اند. با اين حال هنوز محققين نتوانسته‌اند به توافقي دراين زمينه دست يابند كه يك نظريه يا مدل مي‌تواند قويتر از ساير نظريه‌ها جلوه نموده و رفتارهاي سالم يا پرخطر در افراد را بهتر توجيه نمايد(رينينگر[4]،2005)

در بررسي رفتارهاي خطرپذيري ديدگاهها و مدل‌هاي زيادي بوجود آمده است. برخي نظريه‌ها در تبيين اين گونه رفتارها، بر جنبه‌هايي از خود «شخص» تمركز كرده‌اند و برخي ديگر جنبه‌هايي از «محيط» رامورد تاكيد قرار داده اند. نظريه‌هاي ديگري نيز وجود دارند كه تركيب جنبه‌هايي از شخص و محيط را در رفتارهاي پر خطر مؤثر مي‌دانند. عوامل شناختي (مثل ادراك خطر)، عوامل زيستي (مثل تاثيرات هورموني)، عوامل شخصيتي (مثل گرايشات هيجان خواهي) و عوامل و تاثيرات محيطي (مثل والدين و گروه همسال) همه از مواردي هستند كه به منظور درك چگونگي و پيشگيري از رفتارهاي پر خطر و عواقب منفي آنها مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته اند. برخي مدل‌ها نيز تعامل ميان اين عوامل را مورد توجه قرار داده‌اند (جسور[5]،192، آيروين[6]،1993،كاليچمان[7]،2000)

برخي نظريه‌ها معتقدند كه همه (و يا اغلب) افراد، داراي «تكانه‌هاي منحرف[8]» يا ميل به اعمال ناهنجار هستند اما همواره سعي آنها بر اين است كه اين تكانه‌ها را حداقل در اغلب اوقات تحت كنترل داشته باشند (گاتفردسون،[9]1994). از اين زمينه نظريه‌ها بر سر روشي كه به افراد كمك مي‌كند تا اين تكانه‌ها را كنترل نمايد، با يكديگر اختلاف دارند.

پترياتيس[10] و ديگران(1998) معتقدند كه تكانه‌هاي منحرف كه احتمالا در همه موارد وجود دارد، توسط پيوندهاي قوي اجتماعي، خانوادگي، تحصيلي، كاري و مذهبي كنترل مي‌شوند. به عقيده سينگر[11]و همكاران(1965)، اساس فرد از هويت است كه تكانه‌هاي منحرف را كنترل مي‌كند. طبق نظريه از خود به در آمدن، از دست دادن هويت فردي در يك موقعيت گروهي مي‌تواند منجر به رفتارهاي بازداري نشده گردد.

به نظر آرنت[12](1992) فرايند اجتماعي شدن در جوانان است كه تكانه‌هاي منحرف در آنهايي كه صفات شخصيتي و مزاجي خاصي دارند را تحت كنترل درمي آورد (در ادامه، برخي از مهمترين نظريه‌ها و مدل‌هايي كه در تبيين رفتارهاي مرتبط با سلامت بيش از بقيه شهرت يافته و مورد استفاده و تاكيد پژوهشگران قرار گرفته‌اند آورده شده است.).

[1]- Dralifus

[2]pitts

[3]keith

[4]rininger

[5]jessor

[6]irwin

[7]kalichman

[8]Deviant impulses

[9]Gottferdson

[10]petriatis

[11]singer

[12]arnett

فهرست مطالب

 مقدمه‌اي بر رفتارهاي پرخطر

مدل‌ها و نظريه‌هاي موجود در مورد رفتارهاي سالم و پر خطر

ديدگاه آمادگي زيست شناختي براي رفتارهاي پر خطر

ديدگاههاي اجتماعي- فرهنگي رفتارهاي پرخطر

رفتارهاي پرخطر

انواع و شيوع رفتارهاي پر خطر

رفتارهاي خود آسيب رسان، خشونت و خودكشي

مصرف سيگار

سوء مصرف مواد

مصرف الكل

رفتارهاي جنسي پر خطر

مروري بر مطالعات انجام شده

سير تاريخي دگرگوني در الگوهاي فرزند پروري

تغييرات تاريخي در مفهوم سبك فرزند پروري

ديدگاه‌هاي نظري در مورد سبك فرزند پروري

نظريه بامريند

نظريه اريكسون

نظريه آدلر

الگوي شفر

الگوي وينتر باتم

ادراك از سبك فرزند پروري درنظريه خود تعيين گري

رابطه بين رفتارهاي پر خطر و شيوه‌هاي تربيتي ادراك شده

تعريف معنويت

معنويت و سلامت روان

معنويت و رفتارهاي پر خطر

فهرست منابع