عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق همگرایی و ژئوپلیتیک کشورهای اسلامی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 100

اسلام تأکید فراوانی بر ایجاد مودت در چارچوب عدل و محبت و دوستی خالصانه دارد زیرا همکاری میان مسلمانان باعث می شود که آسیبی متوجه آنان نشود به همین دلیل در قرآن بزرگترین کتاب مسلمانان توصیه و تأکید شده است که اگر درگیری میان مسلمانان روی داد باید میان آنها خود مسلمانان آشتی برقرار کنند نه اینکه قدرت های فرا منطقه ای از این اختلاف سوء استفاده کرده و نه تنها همکاری و دوستی پایداری ایجاد نمی کنند بلکه به گونه ای عمل کنند که این اختلافات عمیق تر تا همگرایی بین اینان صورت نگیرد.

در ازمنه گذشته مشاهده شده که هر وقت مسلمانان و کشور های اسلامی به سمت وحدت و همگرایی حرکت می کردند، قدرت های فرا منطقه ای با دامن زدن به اختلافات قومی و مذهبی مانع این همگرایی ها می شدند چرا که تحقق همگرایی و وحدت مسلمانان منافع قدرت های فرا منطقه ای به ویژه ابر قدرت ها را به خطر می اندخت.

«همگرایی فرایندی است که دولت ها و واحدهای سیاسی، جغرافیایی مجزا از هم به طور آگاهانه و داوطلبانه و برای رسیدن به اهدافی بزرگتر قسمت هایی از حاکمیت خود و اعمال آن را واگذار کرده و از قدرتی برتر و جدید تبعیت می کنند این فرایند برای خود نیاز به کنار گذاشتن بعضی از ریشه های اختلاف ساز و ملی گرایانه مثل وفاداری های ملی، حاکمیت ملی و مرزهای سیاسی، جغرافیایی و احساسات ناسیونالیستی دارد.

تقویت وفاداری فرا ملی، تأکید بر گسترش همکاری های منطقه ای و حتی تأسیس سازمان های منطقه ای و جهانی وجه دیگر همگرایی هستند. به عبارتی دیگر همگرایی را می توان تأکید بر نفی وفاداری های ملی در اشکال دانست و از سوی دیگر تصریح بر عوامل مافوق ملی، منطقه ای و جهانی دارد.

در این راستا برخی از دانشمندان گسترش همکاری های فنی، تکنیکی، اقتصادی و تجاری، عقیدتی، فرهنگی، سیاسی و ... را بستر ساز تحقق همکاری می دانند به بیانی دیگر همگرایی را می توان فرایندی دانست که بر اساس آن ملت ها و دولت ها از ایده ها، آرزوها و سیاست خارجی و حتی سیاست داخلی خود صرفنظر کرده و سعی می کنند تا به اتخاذ تصمیماتی مشترک دست زده و یا وظیفه سیاست گذاری و تعیین خط مشی های سیاسی و تصمیم سازی فرا ملی را به مرکز جدید تصمیم گیری بدهند و برای همگرایی تئوری های فدرالیسم، کارکردگرایی، نوکارکردگرایی و حتی ارتباطات ارائه شده که می تواند زمینه های همگرایی را سرعت بخشد.

صرفنظر از تئوری های ارائه شده در زمینه همگرایی توسط اندیشمندان که بیشتر تأکید بر عوامل مادی دارند همگرایی پیشنهادی قرآن تأکید بر حفظ ارزش های مشرک است، یعنی چنانچه در همگرایی منطقه ای و بین المللی ارزش های دینی، مورد بی حرمتی قرار گیرد اساساً این وحدت به سلطه حکومت های لائیک بر حکومت دینی منجر خواهد شد به گونه ای که قرآن با آن به شدت مخالف بوده ولایت و سلطه غیر مسلمان را بر مسلمان مردود می شمارد. اسلام دین آرامش، صلح، پویایی و زندگانی است که به حیات بیش از یک میلیارد انسان با نژاد ها، قومیت ها، فرهنگ، زبان ها و منطقه های مختلف جغرافیایی معنی و روشنایی بخشیده است. در این راستا کشورهای اسلامی استحقاق هویت بایسته و جایگاه شایسته خود را دارند آگاهی از توان و ظرفیت های بالقوه در ابعاد مختلف و بهره گیری از توانمندی های نمادین ملل مسلمان در تقویت و ارتقای همگرایی بین آنان حائز اهمیت فراوان دارد» (افشاری، 1384، 481-485)

2-1- مفهوم همگرایی

«همگرایی به مفهوم تمایل بلند مدت به سمت برابری درآمد سرانه یا برابری سطح تولید سرانه است. در یک طبقه بندی می توان همگرایی را دو نوع ساده و پیچیده تعریف کرد. منظور از همگرایی ساده آن است که بنگاه ها تولید معمولی خود را به صورت عقد قرارداد در سرتاسر جهان انجام می دهند. اما مراحل پیچیده عملیات تولید را در مراکز تولیدی داخل کشور خود نگاه می دارند. همگرایی پیچیده استاندارد کردن عملیات در ورای مرزهای ملی تدارکات متمرکز و پراکندگی تصمیم گیری را شامل می شود طبقه بندی دیگری همگرایی را در دو مفهوم همگرایی مطلق و همگرایی شرطی بیان می کند. مطابق با فرضیه همگرایی مطلق همه اقتصادها در بلند مدت به سمت یک حالت پایدار همگرا می شوند حالت پایدار به حالتی اطلاق می شود که در آن کمیت های مختلف از جمله ذخیره سرمایه و نرخ های ثابت رشد می کنند در نتیجه مطابق نظریه همگرایی مطلق اقتصادهای فقیر سریع تر از اقتصادهای ثروتمند رشد می نمایند این فرضیه در مورد اقتصادهای همگون مانند ایالت های آمریکا و مناطق اتحادیه اروپا که شرایط اقتصادی مشابهی دارند تأیید شده است با در نظر گرفتن این جنبه فرضیه همگرایی بیان می شود و مطابق این فرضیه هر اقتصاد به سمت حالت پایدار خود همگرای می شود از اینرو هر چند فاصله درآمد سرانه با حالت پایدار بیشتر باشد بالاتر است نظریات همگرایی در ادبیات روابط بین المللی در سه سطح مطرح می شود:

1- سطح ملی که در این سطح شرایط یا فرایند همگرایی را در یک جامعه معین مورد نظر قرار می دهد.

2- سطح منطقه ای که به گروه بندی تعدادی از کشورها در سطح بین المللی در قالب واحدهای منسجم سیاسی نظر دارد.

3- سطح جهانی که به جهان به مثابه یک کل می نگرد.» (افشاری، 1384، 483).

فهرست مطالب