عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق جغرافیای سیاسی و ویژگیهای جغرافیایی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 50

جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک دو مبحث مکمل هم از یک موضوع است که به مطالعه «نقش‌آفرینی قدرت سیاسی در محیط جغرافیاییمی‌پردازد.))به طور خلاصه باید گفت: جغرافیایی سیاسی علمی است که نقش سیاست را در جغرافیایی بررسی می‌کند، در حالی که علم ژئوپلتیک به بررسی نقش و عوامل محیط جغرافیایی در سیاست می‌پردازد. (عزتی، 1380:5)

جان اگینو معتقد است: «ژئوپلیتیک مطالعاتی در رابطه با نقش و پراکندگی پدیده های جغرافیایی در هدایت و سازمان‌دهی دنیای سیاست است. این اصطلاح درکاربرد عمومی، اشاره به قدرت داخلی حکومت ها در رابطه با خصوصیات فضایی قاره ها و اقیانوس ها و تعامل میان‌شان، و به طور کلی توزیع کلیه طبیعی و انسانی دارد. » (جان اگنیو(

2-3) پیشینه تاریخیحکومت

اشکال اولیه حکومت در زمانی که امکان مرکزی کردن قدرت به شیوه ای با دوام مهیا بود، شکل گرفتند. کشاورزی و نویسندگیتقریباَ در جای جای دنیا در عملی شدن این روند مشارکت داشته اند: کشاورزی به این دلیل که اجازه ظهور طبقه ای از مردم را می داد که نیازی به گذراندن بیشتر وقت شان برای تامین مایحتاجات اولیه شان نداشتند، و نویسندگی (و دیگر چیزهای شبیه به آن) چرا که امکان مرکزی شدن اطلاعات مهم و حیاتی را فراهم می کرد.

اولینحکومت های شناخته شده در مصر باستان، بین النهرین، هند و چین و امریکا (تمدن آزتک و تمدن اینکا) و بعضی از دیگر جاها پدید آمدند، اما این فقط در دوران مدرن بود که حکومت ها تمام نقاط کره زمین را از آن خود کردند و هیچ نقطه ای بدون حکومت باقی نماند. در آن دوره عدم وجود مرزها و وجود دسته بندی های شکارچیان همه چیز را برای جوامع قبیله ای فراهم کرده بود و کشاورزی که یکی از راه های گذران زندگی و امرار معاش بود نیز کمک می کرد که نیازی به یک حکومت تمام وقت نباشد. این شکل زندگی تمام دوران پیش از تاریخ انسان و بخش عمده ای از دوران تاریخی نوع بشر را پوشش می دهد.

حکومت های اولیه در قلمرو هایی شکل گرفت که در آن ها یک فرهنگ، یک سری عقاید و یک سری از حقوق توسط افراد پیروز رقابت بر سایرین و دیگر ملت ها تحمیل شد و یک تمدن و نظام اداری-نظامی جدید برایشان پایه گذاری شد. در زمان حال چنین وضعیتی لزوماَ وجود ندارد و حکومت هایی وجود دارند که چند ملیتی هستند یا حکومت های فدرال هستند و حتی ما امروزه شاهد بعضی از نواحی خودمختار در داخل قلمرو بعضی حکومت ها نیز می باشیم.

از اواخر قرن نوزدهم، در واقع تمام نواحی قابل سکونت دنیا توسط حکومت های گوناگون مورد ادعا قرار گرفت و هر یک تحت مرز های مشخص و قطعی یکی از حکومت ها در آمد. پیش از آن میزان زیادی از زمین های روی کره زمین یا مورد ادعای کسی قرار نگرفته بودند و یا به کل غیر قابل سکونت بودند و یا محل سکنای مردمان چادر نشین بودن که طبیعتاَ از حکومتی سازمان یافته بهره نمی بردند. با این وجود حتی امروزه نیز حکومت هایی وجود دارند که در داخل قلمرو خود مکان هایی وسیع از حیات وحش را در بر دارند، مانند جنگل های بارانی آمازون که این مناطق یا خالی از سکنه هستند و یا کم یا زیاد توسط افراد بومی مورد سکونت قرار گرفته اند (که بعضی از این بومیان نیز هنوز بدون هر گونه ارتباطی با دنیای خارج از قبیله خود به سر می برند). هم چنین حکومت هایی وجود دارند که تمام کنترل را بر قلمروی مرود ادعای خویش ندارند یا حداقل کنترلی بر مکان های مورد مناقشه در داخل قلمرو خویش ندارند. اکنون جامعه جهانی از حدود دویست حکومت تشکیل می شود که اکثر آن ها در سازمان ملل نمایندگی می شوند.

فهرست مطالب

تفاوت جغرافیای سیاسی وژئوپلتیک

پیشینه تاریخیحکومت

پیدایش حکومت

پیدایش دولت

نظریه های پیدایش دولت در ایران

نظریه استبداد شرقی مونتسکیو و هگل

نظریه وجه دولت تولید آسیایی

نظریه دولتهای آبی ( هیدرولیک)

نظریه ضرورت امنیت و دفاع

نظریه انسان شناسی

نظریه حکومت ملکوتی – مردمی

نظریه پردازن جغرافیای سیاسی

فردریک راتزل

آلفرد تایرماهان

سر هالفورد مکیندر

هاوس هوفر

کیلن

دونالدماینگ

الکساندر دو سورسکی

موگنتنا

ژان ژاک روسو

سوئل بی کوهن

زیبگنیو برژینسکی

یوردیس فون لوهازن

فرانسیس فوکویاما

سامول بی هانتیگتون

نظریه های جغرافیای سیاسی

نظریه هایاروپای جدید

مکتب های جغرافیایی

تأثیر پذیرفردریک راتزل

بسمارک

هوس هوفر

مکتب فرانسوی

مکتبانگلیسی

نظریه الفردتأیرماهان

نظریه نیکولاس اسپایکمن

ویژگیهای جغرافیایی

موقعیت نسبی

موقعیت دریایی

موقعیت راهبردی / استراتژیک

وسعت واهمیت آن

شکل واهمیت آن

مرزها

پایتخت واهمیت آن وسیاست

نظریه تئوری هارتلند (heart landtheory)

نظریه تئوری ریمیلند (rimlandtheory)

نظریه قدرت دریایی (seapower theory)

نظریه کمربند شکننده

نظریه فضای حیاتی

نظریه ارگانیکی

نظریه سیلاک

نظریه شرایبر

موقعیت جغرافیایی

دیدگاه روابط مبتنی بر قدرت که به ویژگی سلسله مراتبی دولت ها در درون نظم جهانی تأکید می کند.

منابع و مأخذ