معروف به: مسجد مهدیه، مسجد المهدی، مسجد جامع عباسی، مسجد سلطانی جدید، مسجد شاه
موقعیت: ضلع جنوبی میدان امام
سال تاسیس: 1020 هجری (دوره شاه عباس اول)
معمار: استاد علی اكبر اصفهان و ناظر ساختمان محب علی بیك الله
خطاط: علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمد رضا امامی، محمد صالح امامی

در منتهی الیه جنوبی میدان امام مسجدی برپاست که نمونه ارزنده ای از معماری قرن 11 هجری به شمار می رود. ساختمان مسجد در سال 1019 هجری برابر با 1611 میلادی شروع شد و در سال 1038 هجری برابر با 1629 میلادی به پایان رسید. این مسجد به عنوان یک بنای عمومی برای استفاده مردم ساخته شد.

با ظهور دین اسلام و گسترش آن بناهایی برای مراسم نیایش و پرستش خدای یگانه به نام مسجد یا جای سجده بر پا شد. طی تاریخ مسجد غیر از نقش دینی کاربرد های اجتماعی و سیاسی نیز یافت . اولین مسجدی که در زمان پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) ساخته شده بود محل نیایش و رسیدگی به امور مسلمانان گردهمایی ها و تصمیم گیری های اساسی زمان خود بوده اند. بنای مسجد در آن زمان بسیار ساده بود ولی کم کم معماری مساجد روندی تکاملی را پیمود.

فضاهای زیادی به مساجد اضافه شد مانند پبش ورودی هشتی ، رواق ، انواع صحن ها ، شبستان ها ، گند خانه و ایوان . همچنین عناصر معماری مثل گنبد، مناره و گلدسته . هنرمندان و معماران در ساخت مساجد تمام هنر خود را به کار گرفتند و تحولی در تزئینات و مصالح آن بوجود آوردند . به این ترتیب بهترین فضای اجتماعی ، سیاسی ، عبادی شکل گرفت.

مسجد امام به عنوان یک نشانه شهری با بنای شاخص در بافت پیرامون خود حضوری یگانه و شاخص دارد. اولین عنصر این مسجد وردی است.

اغلب مساجد جهان و همینطور مسجد امام اصفهان به شکل مربع هستند و جان مربع در مقایسه با جان دایره مفهوم زمینی و آسمانی دارد یعنی اگر مربع زمین دایره آسمان و اگر مربع فر ، دایره عرش می باشد.مربع کران مند ولی دایره بی کران می باشد. پلان این مسجد چون واقع در روی زمین است از مرجع شروع می شود که همه مفاهیم زمینی را دارد. به مراتب که از سطح زمین بالا می رود این فیل گوش ها نقش های دیگری بازی کرده و مرجع را به چند ضلعی و بعد دایره تبدیل می کنند که معنای آسمانی داد. گنبد که البته کرده کامل نیست در انتها به نقطه ختم می شود . نقطه که در فرازین گنبد است نشانه خدا و توحید که انتهای اعتقاد همه ما می باشد است وهمچنین تمام نقوشی که روی دیوار ها و در بسط های مسجد است از تغییر شکل قوس دایره ایی شکل قبل از اسلام که ساسانیان می باشند و تبدیل آن به جناقی تشکیل شده اند. این اشکال از پایین که شروع شده و به بالا می روند در نقطه فرازین به یک نقطه واحد ختم می شوند . همه اجزا مسجد ، ریز و درشت نقوش گرچه در برابر عظمت بنا ناچیز بوده ولی یک ملودی یکنواختی را تلاوت می کنند و در فرازین به یک نقطه همان پروردگار منتهی میشوند.

علت ایجاد این روزنه ها در بالاتر از دسترس این است که از دید و اشراف نیز جلوگیری کرده و بانوان را از دید نامحرم حفظ می کند. ورودی شبستان ها در خلاف جهت قبله بوده چون باعث شود تا با ورود بی موقع افراد ، تمرکز مومنین به هنگام برگزاری نماز به هم نخورد.

برچسب ها :