پاورپوینت عوامل مؤثر در تربیت در 89 اسلاید قابل ویرایش با فرمت pptx

عوامل مؤثر در تربیت

عوامل مؤ ثر در تربیت ، عواملى اند كه در شكل گیرى شخصیت و حالت انسان و ساختار تربیتى او تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم دارند.

 آنچه انسان انجام مى دهد بر اساس شاكله تربیتى اش انجام مى دهد.

((قل كل یعمل على شاكلته .))

بگو: هر كس بر حسب شاكله (ساختار) خود عمل مى كند.

مفهوم شاکله در اسلام

وراثت

((وراثت عبارت است از نیرویى طبیعى در موجود زنده كه به وسیله آن صفات از اصل به نسل منتق مى شود، خواه این صفات مخصوص این نسل باشد، خواه مشترك میان تمام افراد این نوع یا بخشى از آنها باشد.))

در سخنان معصومین (ع ) تاءكیدى بسیار بر اهمیت آن شده است ، چنانكه از پیامبر اكرم (ص ) روایت شده است كه فرمود:
((انظر فى اى شى ء تضع ولدك فان العرق دساس .))
دقت كن كه نطفه خود را در كجا مستقر مى كنى زیرا خصوصیات اجداد به فرزندان منتقل مى شود.
در بیان این امر از امیر مؤ منان (ع ) چنین وارد شده است :
((حسن الاخلاق برهان كرم الاعراق .))

     نیكویى اخلاق دلیل پاكى و فضیلت ریشه خانوادگى است .
و نیز چنین وارد شده است :
((اذا كرم اصل الرجل كرم مغیبه و محضره .))
وقتى اصل و ریشه انسان خوب و شریف باشد، نهان و آشكارش ‍ خوب و شریف است .

      وراثت با همه اهمیت و نفوذى كه دارد تحت تاءثیر عوامل دیگر قرار مى گیرد و آنچه زمینه اش وجود دارد رشد مى كند و دچار شدت و ضعف یا دگرگونى و تغییر مى شود. در این باره از رسول خدا(ص ) روایت شده است كه فرمود:

((السعید قد یشقى و الشقى قد یسعد.))

گاهى خوشبخت بدبخت مى شود و گاهى بدبخت به راه خوشبختى مى رود.

محیط رفاقت و معاشرت 

در كلام پیامبر اكرم (ص ) آمده است :
((المرء على دین خلیله و قرینه ((

انسان بر دین و آیین دوست و همنشین خود است

))مثل الجلیس الصالح مثل العطار، ان لم یحذك من عطره علقك من ریحه ، و مثل الجلیس السوء مثل الحداد، ان لم یحرقك نالك من شرره ((
حكایت همنشین صالح مثل عطار است كه اگر از عطر خود تو را بهره مند نسازد، بوى خوش آن در تو آویزد، و حكایت همنشین بد مثل آهنگر است كه اگر شرار آتش آن تو را نسوزاند، بوى بد آن در تو آویزد.
همنشینى و رفاقت با صالحان ، انسان را به كمال سوق مى دهد و همنشینى و رفاقت با تبهكاران ، انسان را به تباهى مى كشاند.
دل تو را در كوى اهل دل كشد

امام صادق (ع ) از پدران گرامى اش روایت كرده است كه پیامبر اكرم (ص ) فرمود:
((اسعد الناس من خالط كرام الناس ((

سعادتمندترین مردم كسى است كه با مردمى بزرگوار معاشرت و آمیزش داشته باشد.

دوست بد و تبهكار میل به فساد و تباهى را در آدمى تقویت مى كند و انسان را در مسیر سقوط و شقاوت یارى مى دهد. خداى متعال به نتایج چنین رفاقت و معاشرتى اشاره مى كند و مى فرماید:
((و یوم یعض الظالم على یدیه یقول یا لیتنى اتخذت مع الرسول سبیلا، یا ویلتى لیتنى لم اتخذ فلانا خلیلا، لقد اضلنى عن الذكر بعد اذ جاءنى و كان الشیطان للانسان خذولا((

و روزى است كه ستمكار دستهاى خود را مى گزد (و) مى گوید: اى كاش با پیامبر راهى برمى گرفتم . اى واى ، كاش فلانى را دوست (خود) نگرفته بودم . او (بود كه ) مرا به گمراهى كشانید پس از آنكه یاد حق قرآن به من رسیده بود. و شیطان همواره فروگذارنده انسان است .
با توجه به همین تاءثیرگذارى و تاءثیرپذیرى است كه پیشوایان حق ، پیروان خود را با تاءكید بسیار از رفاقتها و معاشرتهاى نادرست پرهیز داده اند

نامه اى كه امیر مؤ منان على (ع ) به ((حارث همدانى (( نوشته ، او را چنین یادآورى كرده است :
((و احذر صحابة من یفیل رایه و ینكر عمله ، فان الصاحب معتبر بصاحبه ... و ایاك و مصاحبة الفساق فان الشر بالشر ملحق ((

از همنشینى با كسى كه رایش سست و كردارش ناپسند بود بپرهیز، كه هر كس را از آن كه دوست اوست شناسند... و از همنشینى با فاسقان بپرهیز كه شر به شر پیوندد.

محیط مدرسه

نقش معلم و مربى در شكل گیرى شخصیت انسان و ساختار روحى و رفتارى او نقشى كلیدى است ، به گونه اى كه متعلم و متربى ممكن است در تمام حركات و سكنات خود تحت تاءثیر قرار گیرد و همه چیز خود را از معلم و مربى نمونه بردارى كند .پس باید بدین امر توجهى تام داشت .

((فلینظر الانسان الى طعامه ))

پس باید انسان به خوراك خود بنگرد.
و كدام خوراك مهمتر و در خور توجه تر از خوراك روح و تعلیم و تربیت است ؟ از این روست كه در خبر ((زید شحام )) آمده است كه از امام باقر(ع ) درباره این آیه پرسش كردم كه معنى خوراك چیست ؟ فرمود:
((علمه الذى یاءخذه ، عمن یاءخذه ))
علمى كه فرامى گیرد، بنگرد از چه كسى فرامى گیرد.
پیام آوران الهى برترین معلمان و مربیان بشر بهترین مدرسه تعلیم و تربیت را بنیان گذاشتند. به بیان امام خمینى (ره ):
((عالم مدرسه است و معلمین این مدرسه ، انبیا و اولیا هستند، و مربى این معلمین ، خداى تبارك و تعالى است . این مدرسه از چنان اهمیت تربیتى برخوردار است كه خداى متعال با آن بر مؤ منان منت نهاده است ، كه هیچ چیز با آن قابل قیاس ‍ نیست .
((لقد من الله على المؤ منین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزكیهم و یعلمهم الكتاب و الحكمة و ان كانوا من قبل لفى ضلال مبین ))
بیقین ، خدا بر مؤ منان منت نهاد (كه ) پیامبرى از خودشان در میان آنان برانگیخت ، تا آیاتش را بر ایشان بخوانند و پاكشان گرداند و كتاب و حكمت به آنان بیاموزد، قطعا پیش از آن در گمراهى آشكارى بودند.
پیامبر اكرم (ص ) رسالت خود را رسالت تعلیم و تربیت مى دانست و مى فرمود:
((بالتعلیم ارسلت ))براى تعلیم فرستاده شده ام و رسالت من تعلیم است .

اراده انسان

از مهمترین عوامل مؤ ثر در تربیت اراده خود آدمیان به نحو اقتضاست ، انسان موجودى است كه در ابتداى آفرینشش پاك از هر اقتضایى است ، نه اقتضاى سعادت دارد و نه اقتضاى شقاوت و نسبتش به این دو امر یكسان است ، هم مى تواند راه خیر و اطاعت را كه راه فرشتگان است كه جز فرمانبردارى از آنان ساخته نیست اختیار كند و هم راه شر و معصیت را كه راه ابلیس و لشكریان اوست كه جز مخالفت و نافرمانى چیزى ندارند. انسان به هر راه در زندگى اش میل كند، به همان راه مى افتد و اهل آن راه كمكش مى كنند و آنچه را دارند در نظرش جلوه مى دهند و او را به سرمنزلى كه راهشان بدان منتهى مى گردد راهنمایى مى كنند، و آن سرمنزل یا بهشت است یا دوزخ ، یا سعادت است یا شقاوت
سعادت عبارت است از رسیدن هر شخصى با حركت ارادى خود به كمالى كه در خلقت او نهاده شده است . و شقاوت دور شدن انسان است از مسیر كمال با حركت ارادى خود و تباه ساختن استعدادهاى الهى خویش .

((انا هدیناه السبیل اما شاكرا و اما كفورا))
ما راه را به انسان نشان دادیم ، خواه شاكر باشد (و پذیرا گردد)، یا ناسپاس .