تاریخ روابط خارجی ایران 

بخش اول 

در سال 1453م، سلطان محمد دوم پادشاه عثمانی با فتح قسطنطنیه به عمر هزار ساله ی امپراطوری روم شـرقی پایـان داد و لقب فاتح را در اختیار گرفت.با این اتفاق دوران قرون وسطی بـه پایـان رسـید و عصـر جدیـد آغـاز شـد.وی ابتـداجنگهایی در دریای اژه،طرابوزان ، آناتولی شرقی و آسیای صغیر داشت و همه را به تصرف خود درآورد.همچنین در اروپـا هم فتوحاتی را تا منطقه ی آلبانی و سواحل آتلانتیک را داشت.وی این پیروزی ها را پیـروزی اسـلام بـر مسـیحیت مـی دانست و درصدد تسخیر کلیه کشورهای اسلامی خاورمیانه از جمله ایران بود و هرکس در مقابل مقاومتی از خـود نشـان می داد بی دین بوده و ریختن خونش را مجاز می دانست 

با استیلای ترکان بر قسطنطنیه راه ارتباط و تجارت اروپا با مشرق زمین قطع گردید.اما اروپاییان که به کالاهای آسـیایی نیاز داشتند درصدد بودند تا راه دیگری را برای رسیدن به ایران،هنـد و چـین پیـدا کننـد.درآن زمـان اسـپانیا و پرتغـال بزرگترین دول استعماری محسوب می شدند که پیوسته در پی تصرف و کشف سرزمین های دیگر بودند.برای جلـوگیری احتمالی از درگیری بین این دو دولت،پاپ الکساندر ششم، کره زمین را تقسیم کرد که بخش شرقی به پرتغال رسید.

پس از این فرمان، نیروی دریایی پرتغال برای توسعه ی متصرفات خود همراه با دریـا سـالار واسـکودوگاما، بـه سـواحل هنـد رسید.پس از استقرار، ناوگانی روانه ی خلیج فارس شد و ابتدا مسقط و شهرهای ساحلی عمان را تصـرف کـرده و سـپس جزیره ی هرمز و بندر گمبرون را در اختیار گرفتند. 

از طرف شمال هم طوایف ازبک و ترکمن خراسان را مورد تهاجم قرار می دادند که با هیچ مقاومتی از طرف دولـت ایـران مواجه نمی شدند.به این ترتیب در آغاز قرن شانزدهم استقلال ایران از سه جهت در معرض نابودی بود.غلت این امـر هـم هرج و مرج شدید داخلی و دشمنی حکام و خوانین در داخل بود. 

شاه اسماعیل و بنیاد سیاست خارجی صفویه در این ایام، شاه اسماعیل صفوی قد برافراشت و پس از جنگ های متعدد توانست وحدت ایران را پس از هشت قرن ونیم احیا کند.وی از نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی و اوزون حسن آق قویونلو بود.پدرش شـیخ حیـدر بـه دسـتور سـلطان

یعقوب آق قویونلو کشته شد و او همراه با خانواده اش به فارس تبعید شد. 

نمونه سوالات تستی 

1- هدف شاهاسماعیل از ایجاد حکومت چه بود ؟ 

1) برچیدن بساط ملوك الطوایفی از ایران – ایجاد یک حکومت قوی شیعه 

2) برچیدن بساط ملوك الطوایفی از ایران – گسترش روابط سیاسی با عثمانی 

3) تقویت قوای نظامی برای مقابله با ترکها و ازبکها – ایجاد یک حکومت قوی شیعه 

4) تقویت قوای نظامی برای مقابله با ترکها و ازبکها – گسترش روابط سیاسی با عثمانی 

2 - بنیاد سیاست خارجی شاهان صفوی چه بود ؟ 

1) ایجاد وحدت و یگانگی در ایران – ایجاد مرکز مقاومت در برابر عثمانی – باز نمودن روابط بازرگانی و سیاسی با اروپا 

2) ایجاد وحدت در ایران – تشکیل یک حکومت مرکزی شیعه – ایجاد ارتش در برابر دول بیگانه 

3) تشکیل یک حکومت مرکزی شیعه – ایجاد مرکز مقاومت در برابر عثمانی – باز نمودن روابط تجاری و بازرگانی با اروپا 

4) ایجاد وحدت در ایران – تشکیل یک حکومت مرکزی شیعه – ایجاد ارتش در برابر دول بیگانه 

3 - مهمترین جنگ شاهاسماعیل با ترکان عثمانی چه نام داشت ؟ 

1) جنگ های بیست ساله 2) جنگ کرنال 3) جنگ چالدران 4) جنگ بصره 

4 - تنها نتیجه مثبت قرارداد ایران وپرتغال در زمان شاه اسماعیل چه بود ؟ 

1) اتحاد علیه عثمانی 

2) مراودت بازرگانی 

3) وآگذاری کشتی های جنگی به ایران 

4) آموزش کاربرد سلاح های آتشین به ایرانیان 

5 - اززمان کدام شاه صفوی ، قزلباشها قدرت زیادی پیدا کردند ؟ 

1) شاه اسماعیل اول 2) شاه تهماسب 3) شاه عباس 4) شاه اسماعیل دوم 

6 - در زمان شاهتهماسب کدام قرارداد صلح بین ایران و عثمانی منعقد شد ؟ 

1) آماسیه 2) قصر شیرین 3) ایروان 4) استانبول

پاسخنامه سوالات تستی 

1-گزینه (1) صحیح است. 

هدف شاه اسماعیل این بود که بساط ملوكالطوایفی را از ایران براندازد و به جای حکام و خـوانین محلـی یـک حکومـت

مرکزی شیعه مذهب قوی به وجود آورد. لذا پس از استقرار در آذربایجان شروع بـه تسـخیر سـایر نقـاط ایـران و تـرویج مدهب شیعه نمود. 

2-گزینه(1) صحیح است. 

شاه اسماعیل پس از سیزده سال توانست تمامیت ارضی ایران را حفـظ و سـدمحکمی دربرابـر کشـورهای سـنی مـذهب همسایه ایجادکند. شاه اسماعیل و جانشینانش با اجرای این سیاست توانستند اولاّ ملـت ایـران را بـه وحـدت و یگـانگی رهبری کنند، ثانیاّ با ایجاد مرکز مقاومتی دربرابر ترکان عثمانی نظر مهر و محبت اروپاییان را که دشمن ترکها بودنـد بـه سوی خود جلب نموده و بتدریج باب روابط سیاسی و بازرگانی را با آنها مفتوح سازند. ایـن مـوارد اصـول بنیـاد سیاسـت خارجی صفویه را طی دوقرن تشکیل میداد. 

3-گزینه (3) صحیح است. 

جنگ چالدران مهمترین جنگ ایران و عثمانی در این دوره محسوب میشود. 

4-گزینه (4) صحیح است. 

تنها نتیجه مثبت قرارداد ایران و پرتغال این بود که ایرانیها به کاربردن سلاحهای آتشین را از پرتغـالیهـا آموختنـد و در

دوران جنگهای بیستساله زمان شاه تهماسب با عثمانی، پرتغالیها مقداری تفنگ و وسـایل جنگـی جدیـد بـه ایرانیـان

دادند به اینجهت اولیای دولت عثمانی به دولت پرتغال به نظر خصومت نگریستند.

5-گزینه (2) صحیح است. 

از زمانی که شاه تهماسب ده ساله پسر شاه اسماعیل به تخت نشست و اداره امور کشور به دست سران قزلباش افتاد، آنها قدرت زیادی پیداکردند. 

6-گزینه(1) صحیح است. 

در زمان شاه تهماسب قرارداد صلح آماسیه بین دوکشور امضا شد. 

نوع فایل:Pdf

سایز :5.12 MB

 تعداد صفحه:301