بررسی اثرات تنش خشکی بر آناتومی ریشک و ارتباط آن با عملکرد در ارقام مختلف گندم ((Triticum aestivum L  و جو ( Hordeum vulgare)

به­ منظور ارزیابی اثرات تنش خشکی آخر فصل بر خصوصیات مختلف ریشک، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف گندم و جو ، دو آزمایش در سال زراعی 93-1392در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان اجرا شد. هرآزمایش به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید.تیمارهای آبیاری در دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و اعمال تنش خشکی همزمان با سنبله­دهی (تنش) در کرت­های اصلی و تعداد گندم شامل الوند، ارگ، بک کراس، چمران، امید، پیشتاز، روشن، S78،شیراز و یاواروس و ارقام جو شامل: یوسف، نصرت، بهمن،نیمروز، افضل، فجر30، لاین UH12، لاین4، D10 در کرت­های فرعی قرار گرفتند.جهت اندازه­گیری صفات (تعداد روزنه ، تعداد ردیف روزنه ، تعداد کرک ، طول سلول اپیدرمی ، مساحت سلول اپیدرمی، طول سلول بالیفورمی ، مساحت سلول بالیفورمی ) از هر کرت یک سنبله به صورت تصادفی برداشت شده و از هر سنبله یک ریشک، به­صورت تصادفی انتخاب و اندازه گیری ها انجام شد. در پایان فصل رشد عملکرد و اجزای عملکرد شامل تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن سنبله در بوته ، وزن دانه در بوته مورد اندازه گیری قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از آزمایش نشان داد واکنش ارقام نسبت به اعمال تنش از نظر خصوصیات آناتومیکی متفاوت بود که بیانگر پتانسیل متفاوت آن­ها از نظر تحمل به تنش خشکی بود.اثر متقابل معنی داری برای تعداد سنبله در بوته مشاهده شد و اثر تنش بر تعداد دانه در بوته، وزن سنبله در بوته، وزن دانه در بوته معنی دار بود . این پاسخ نسبت به تنش آخر فصل در بین تمام ارقام یکسان بود. بنابراین از این مرحله (سنبله دهی) می توان به عنوان مرحله ای حساس نسبت به تنش خشکی نام برد.

کلمات کلیدی: جو،  رقم، ریشک، قطع آبیاری، گندم. 

فهرست:

 فصل اول : مقدمه و کلیات

1-1- تاریخچه غلات... 2

1-2- اهمیت غلات در تغذیه انسان.. 3

1-3- اهمیت اقتصادی.. 4

1-4-گندم. 4

1-5- مشخصات گیاه شناسی.. 5

1-5-1- ریشه. 5

1-5-2- ساقه. 5

1-5-3- برگ.... 6

1-5-4- گل آذین.. 6

1-6- جو. 7

1-6-1- ریشه جو. 7

1-6-2- ساقه جو. 6

1-6-3- برگ جو. 7

1-6-4- گل آذین جو. 7

1-7-  ریشک.... 7

1-8- گلوم. 9

1-9- آب و اهمیت آن.. 9

1-10- نقش آب در گیاهان.. 9

1-11- تنش خشکی.. 10

1-12- آناتومی.. 10

1-13- اپیدرم. 11

فصل دوم: مروری بر پژوهش های انجام شده 

2-1- اثرات تنش خشکی بر  ویژگیهای فیزیولوژیک و آناتومیک.... 14

2-1-1-  اثر تنش خشکی بر روزنه ها. 14

2-1-2- اثر تنش خشکی بر فتوسنتز. 15

2-1-3- اثر تنش خشکی بر خصوصیات آناتومیکی.. 15

2-1-4- اثر تنش خشکی بر عملکرد گیاهان زراعی.. 16

2-1-5-  اثر تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیکی.. 18

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1-  مشخصات موقعیت جغرافیایی و زمان  اجرای آزمایش.... 21

3-2- خاک محل  آزمایش.... 21

3-3- طرح مورد آزمایش.... 21

3-4- مدل طرح آزمایشی.. 21

3-5- آماده سازی بذور. 21

3-6- عملیات تهیه زمین ، کاشت... 22

3-7- عملیات داشت و برداشت... 22

3-8- اندازه گیری صفات آناتومیک گندم و جو. 23

3-9- اندازه گیری مساحت سلول های اپیدرمی و بالیفورمی.. 23

3-10-  اندازه گیری عملکرد و اجزای عملکرد. 23

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- صفات آناتومیکی گندم. 31

4-1-1- تعداد روزنه. 31

4-1-2- تعداد ردیف روزنه. 32

4-1-3- تعداد کرک.... 33

4-1-4- طول سلول اپیدرمی.. 38

4-1-5- مساحت سلولهای اپیدرمی.. 38

4-1-6- طول سلول بالیفورمی.. 46

4-1-7- مساحت سلول بالیفورمی.. 47

4-2- عملکرد و اجزای عملکرد گندم. 53

4-2-1- تعداد سنبله در بوته. 53

4-2-2-  تعداد دانه در بوته. 54

4-2-3- وزن سنبله در بوته. 56

4-2-4-  عملکرد دانه در بوته. 57

4-3- صفات آناتومیکی جو. 72

4-3-1-  تعداد روزنه. 72

4-3-2- تعداد ردیف روزنه. 72

4-3-3- تعداد کرک.... 73

4-3-4- طول سلول اپیدرمی.. 78

4-3-5-  مساحت سلول اپیدرمی.. 78

4-3-6- طول سلول بالیفورمی.. 79

4-3-7-  مساحت سلول بالیفورمی.. 79

4-4-  عملکرد و اجزای عملکرد جو. 81

4-4-1- تعداد سنبله در بوته. 81

4-4-2- تعداد دانه در بوته. 81

4-4-3-  وزن سنبله در بوته. 83

4-4-4- عملکرد دانه در بوته. 85

پیشنهادات... 95

فصل پنجم: منابع

منابع.. 95