بی تردید یکی از پایدارترین و در عین حال پیچیده ترین پرسشها در تاریخ اندیشه بشری پرسش در زمینه حقوق شهروندی می باشد. اهمیت این مسئله به اندازه ای بنیادین به شمار می آید که هیچ متفکر سیاسی از طرح و توضیح آن غفلت نورزیده است.چنانکه تاریخ تحولات حیات بشری نیز، تاریخ کشاکش برسر بود و نبود عدالت و حق می باشد. با بررسی سیر تاریخ تمدن جهانی، این نکته به خوبی هویدا است که شکل گیری و فروپاشی حکومتها عموماً در ارتباط با عدالت خواهی از سویی و ستم پیشگی حکومتها از سوی دیگر بوده است.حقوق شهروندی را باید یکی از ویژگی های طبع بشر قلمداد نمود که در نهاد هر انسانی کشش های مشخصی از آن وجود دارد، به صورتی که ستم پیشگان نیز از اینکه به آنان ستم پیشه اطلاق شود گریزانند و همواره سعی می کنند اعمال خویش را در قالبی عدالت گرایانه توضیح و توجیه نمایند. عدالت، ظاهری ساده ولی محتوایی پیچیده دارد و از لحاظ مفهومی از مقولات تجریدی به شمار می آید ولی باید اذعان کرد که انسان بماهو انسان قطعاً مخرج مشترکی از فهم در رابطه با آن را دارد. این مسئله بویژه وقتی اهمیت می یابد که مقوله عدالت متوجه مسائل این جهانی انسانها شود.موضوع نابرابری در ظرفیتهای مادی واین جهانی چون ثروت، قدرت و موقعیتهای اجتماعی و سیاسی علیرغم وجود شباهتها و نه همسانی استعدادهای افراد یکی از واقعیات تردیدناپذیر همه جوامع انسانی در تاریخ گذشته تا به حال بوده است. در عین حال چنان که واقعیت ها نشان می دهد نمی توان نابرابریهای موجود را با توجه به نابرابری استعدادهای انسانی در چارچوب یک رابطه معناداری در جوامع بشری توضیح داد.عدالت در معنای کلی آن در واقع توضیح دهنده همه مباحثی است که چه در رابطه با دفاع یا رد چنین نابرابریهایی صورت پذیرفته است.

در اندیشه اسلامی حق شهروندی و عدالت به خودی خود دارای جایگاه بنیادینی است به نحوی که هم در قرآن کریم و هم در سنت درباره آن بحثهای فراوان وارد شده است و به دنبال آن به عنوان یکی از پرمناقشه ترین مفاهیم دینی، همواره مورد مداقه و واکاوی اندیشمندان مسلمان اعم از فقیه و فیلسوف و متکلم بوده است. قرآن کریم در کنار کارویژه دعوت مردم به پیروی از خداوند توسط پیامبران و تزکیه و تعلیم انسانها، موضوع استقرار عدالت در اجتماع وتشکیل جامعه ای که مردم را بسوی اقامه عدل وادارد، بیان داشته است. دراین راستا آیات الهی اشاره دارند که پیامبران را با مشعل های هدایت فرستادیم و به آنها کتاب و میزان دادیم تا عدالت را برپادارند(حدید آیه25)، بنابراین چه بیانی رساتر از این که قرآن استقرار عدالت و گسترش آن را یکی از دو هدف اساسی و فلسفه ی بعثت انبیا ذکر کرده و آن را از صفات الهی و بارزترین خصیصه ی آفرینش( الرحمن، آیات7-8 ) و نیکوترین خصلت انسان معرفی کرده است(مائده، آیه8). پس نظام هستی بر عدل استوار شده و به تعبیر آیات کریمه قرآن، میزان که عبارت دیگر عدل است از یک سو در عالم کیهان و کل نظام هستی حاکم است و از سوی دیگر در نظام حیات انسان باید حاکم باشد تا از محور عدل تجاوز نشود

فهرست مطالب

مقدّمه

بیان مسأله

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهداف تحقیق

روش تحقیق

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

تعریف مفاهیم

فصل اول: احترام به حقوق شهروندی شاکی در مرحله تحقیقات

مقدمه

گفتار اول: تعریف تحقیقات مقدماتی

گفتار دوم:تعریف مرحله کشف جرم

گفتار سوم:تعریف مرحله تحقیق

مبحث دوم: حقوق شاكی در جریان تحقیقات در آیین دادرسی کیفری و مدنی

گفتار اول:حق اعلام شکایت شاکی خصوصی(حق دادخواهی)

گفتار دوم :حق داشتن وکیل

گفتار سوم: فوریت در جمع آوری دلایل

گفتار چهارم : نقش شاكی در تحدید آزادی متهم

معرفی فوری متهم توسط شاکی به ضابطین پس از وقوع جرم

دعوت شاكی به حضور ضابطین در خانه پس از وقوع جرم

تقاضای بازداشت متهم در حق الناس

مبحث سوم: حقوق شاكی در حین تحقیقات درآیین دادرسی کیفری و مدنی

گفتار اول: تحقیق از شاكی

گفتار دوم: حق اطلاع شاكی از جریان تحقیقات

گفتار سوم : ارائه دلایل توسط شاکی

تقدیم اصل دلایل یا رونوشت آنها جهت درج در پرونده

معرفی شهود

تقاضای ثبت اظهارات در جریان تحقیقات

حضور هنگام معاینه محل

اخذ رونوشت از صورتجلسات

گفتار چهارم : رعایت بی طرفی و استقلال قاضی

بی طرفی ضابطین

بخش دوم : احترام به حقوق شهروندی شاکی در مرحله دادرسی درآیین دادرسی کیفری و مدنی

مقدمه

مبحث اول :حقوق شهروندی شاکی قبل از حضوردر دادگاه

گفتار اول: حق داشتن وکیل

گفتار دوم: حق اطلاع از زمان رسیدگی

مبحث دوم: تأثیر اعمال حق توسط شاکی در سرنوشت شکایت

گفتار اول : اعلام گذشت شاکی

گفتار دوم : تقاضای ترک محاکمه

گفتار سوم : تقدیم دادخواست ضرر و زیان درآیین دادرسی کیفری و مدنی

گفتار چهارم : ارائه دلیل و مدرک

مبحث سوم : تأثیرموضوع شکایت در نحوه رسیدگی

گفتار اول : امکان صدور حکم غیابی در حق الناس احکام دادگاه ها بر دو قسم هستند

گفتار دوم : تأثیر موضوع شکایت در صلاحیت دادگاه

گفتار سوم : رسیدگی مستقیم به برخی جرایم در دادگاه درآیین دادرسی کیفری و مدنی

مبحث چهارم: حقوق شاکی در جریان رسیدگی

گفتار دوم : تقاضای تحقیق از حاضرین در جلسه

گفتار سوم: عدم توقف محاکمه

منابع و ماخذ