تعریف یارانه

• یارانه از جمله ابزارهای مهم حمایتی دولت ها هستند که با حمایت از مصرف کنندگان، تولید کنندگان و صادرکنندگان پرداخت می شود؛ که:
• - مصرف کنندگان را قادر به خریداری کالاها و خدمات در قیمت های پایین تر از قیمت های بازار (واقعی) می کند.
• - درآمدهای تولید کنندگان را ، افزایش می دهد. (کاهش هزینه های تولید)
• - گاهی دولت براي حفظ و گسترش بازار صادرات و مقاومت در برابر رقابتهاي مخرب خارجي احساس ميكند كه بايد بازار خاص كالايي تحت نفوذ قرار گيرد و براي صادر كنندگان آن تسهيلاتي قائل شود.

انواع یارانه ها

طبقه بندی بر اساس حساب های ملی :

• یارانه مستقیم
• یارانه غیر مستقیم

طبقه بندی بر اساس مراحل پرداخت به کالا و خدمات :

• یارانه تولیدی
• یارانه مصرفی
• یارانه خدماتی

طبقه بندی بر اساس قانون بودجه کشور :

• یارانه آشکار
• یارانه پنهان

طبقه بندی بر اساس نحوه توزیع:

• یارانه باز
• یارانه سرانه
• یارانه هدفمند

بیان مساله

درچه اقتصادی پرداخت یارانه مفید است؟ در مجموع می توان گفت که یارانه ها بیشتر در اقتصادهای مبتنی بر دولت نمود پیدا می کنند. به عبارت دیگر، در جایی که اقتصاد بازار آزاد حاکم نباشد و دولت توان تنظیم بازار را نداشته باشد.

 تمامی کارشناسان اقتصادی براین عقیده هستند که اجرای هدفمند کردن یارانه ها باعث شکوفایی اقتصادی می شود.اما مشکل اصلی در اجرای این قانون شیوه ی اجرایی آن می باشد که میتوان به نفع یا به ضرر مردم باشد. اجرای این قانون  نیاز به فراهم کردن مقدماتی چون؛ گسترش حمل و نقل عمومی، شناسایی افراد آسیب پذیر از طریق مرکز آمار به صورت دقیق و درست  و... میباشد. دولت ها برای اداره کشور وابسته به درآمدهای عمومی مانند صادرات، مالیات و … هستند تا با صرف کردن در اهداف توسعه مورد نظر خود به آن اهداف نایل شوند. به هر میزانی که دولت یارانه کمتری پرداخت نماید درآمد آن بالا رفته و میتواند در جهت اهداف توسعه  خرج نماید. در واقع دولتها از طریق افزایش  مالیات و کاهش یارانه ها اقدام به گسترش برنامه های  اقتصادی،عمرانی، نظامی و … می کنند. پس به هر میزان که یارانه ها کمتر گردد دست دولت برای سرمایه گذاری بازتر است. بنابراین، حذف یارانه ها زمانی خوب است که دولت در کنار آن ضمن توانمندسازی افراد از طریق تامین شغل شایسته، نظام تامین اجتماعی مناسبی را برای اقشار آسیب پذیر به اجرا بگذارد.

 فلسفه هدفمند سازی یارانه ها :

فلسفه هدفمندی یارانه ها آن است که متناسب با حرکت دولت به سوی اقتصاد بازار آزاد، ضروری است در درجه اول قلمرو پوششی آن کاهش یافته و در نهایت یارانه ها حذف شوند.

فلسفه هدفمند کردن یارانه ها آزاد سازی قیمت ها برای مدیریت مصرف است.

فلسفه هدفمند کردن یارانه ها آنست که درآمدهای دولت (مالیات) بصورت کمک های بلاعوض به خوشه های کم درآمد و ضعیف جامعه که شناسایی می شوند اختصاص یابد.

 منبع پرداخت یارانه ها:

    منبع پرداخت یارانه ها با توجه به تعریف اقتصاددانان ازیارانه ( آن بخش از مالیات که برای ارزان تر شدن کالایی پرداخت می شود را یارانه گویند) باید از درآمدهای مالیاتی دولت ها باشد که متأسفانه در قانون هدفمند کردن یارانه ها به این موضوع توجهی نشده است. یعنی قبل از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، یارانه ها بصورت غیر مستقیم از پول نفت به داخل کشور تزریق میشد اما با اجرای قانون هدفمند کردن تزریق پول نفت به داخل کشور به صورت  مستقیم انجام خواهد گرفت. در واقع میتوانیم عنوان این قانون را به هدفمند کردن (یعنی روش مستقیم) تزریق پول نفت به داخل کشور تغییر دهیم. برای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها با توجه به تعریف اقتصاد دانان از دولت (دولت آن است که از مالیات دهندگان هدف را می گیرد و آن را اجرا میکند) ابتدا باید دولت نسبت به پرداخت مالیات توسط مردم اعتماد سازی های لازم را انجام داده (یعنی مردم بدانند که اگر مالیات دهنده باشند دولت در قبال دریافت مالیتها خدمات گسترده ای به مردم ارائه خواهد کرد) و در مرحله ی بعدی فرهنگ مالیات دهندگی را در بین مردم نهادینه کند.